รายงานผลการสำรวจและประเมินผลโครงการค่าใช้จ่ายการจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมการบริหารเงินออมครอบครัว

การประเมินผลการจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมการบริหารเงินออมครอบครัวกรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบวิธีการรับรู้และสาเหตุมาใช้บริการศูนย์ฯ วัดความพึงพอใจของผู้ลงทะเบียนตลอดจนทราบปัญหาและอุปสรรคในการให้บริการของเจ้าหน้าที่ศูนย์ ซึ่งการสำรวจได้ดำเนินการระหว่างวันที่ 4 -10 ตุลาคม 2548 หลังจากการเปิด 12 ศูนย์นำร่องครบถ้วนในเดือนสิงหาคม วิธีการศึกษาจะทำการสอบถามจาก 3 กลุ่ม คือ กลุ่มประชาชนที่ลงทะเบียนที่ศูนย์ฯ ที่กลุ่มประชาชนทั่วไปที่ไม่ลงทะเบียนที่ศูนย์ฯ กลุ่มเจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ โดยกลุ่มของประชาชนทั้ง 2 ประเภทจะใช้วิธีสุ่ม ตัวอย่างโดยอิงตามกรอบประชากรลงทะเบียน กล่าวคือ กลุ่มที่ลงทะเบียนสุ่มตัวอย่างจากการกรอบประชากรลงทะเบียน 569 คน โดยการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ กลุ่มประชาชนทั่วไปที่ไม่ลงทะเบียนจำนวน 151 คน โดยการเก็บข้อมูลภาคสนาม และเจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ 12 ศูนย์ จำนวน 21 คน ซึ่งผลการสำรวจสรุปได้ดังนี้ 1. กลุ่มประชาชนผู้ลงทะเบียนรับทราบเกี่ยวกับศูนย์ฯ ส่วนใหญ่มาจากการติดต่อธุระที่สำนักงานเขต รองลงมา ทราบจากการออกไปจัดงานนอกพื้นที่ (event) การรับรู้จากสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวิทยุ โทรทัศน์ค่อนข้างจะน้อย เหตุผลการเข้าร่วมโครงการ คิดว่าจะมีการอบรมให้ผู้ลงทะเบียนวางแผนการใช้เงินอย่างเหมาะสม และช่วยยกฐานะเศรษฐกิจครอบครัวให้ดีขึ้น แต่อย่างไรก็ตามมีจำนวนหนึ่งเข้าใจผิดคิดว่าเป็นโครงการให้เงินกู้ สำหรับประโยชน์ที่ได้รับจากการมาลงทะเบียนกับศูนย์ฯ ส่วนใหญ่คิดว่าได้รับประโยชน์มาก ส่วนความพึงพอใจที่ได้รับจากการมาติดต่อที่ศูนย์ฯ นั้น ลำดับแรก คือ อัธยาศัยของเจ้าหน้าที่ รองลงมา คือ ความสะดวกสบายของสถานที่ให้บริการ แต่อย่างไรก็ตามพบว่ายังขาดการติดตามประเมินผลค่อนข้างมากกล่าวคือ ผู้ลงทะเบียนจำนวนน้อยมากที่ได้รับการติดต่อจากเจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ ภายหลังการได้รับความรู้ครั้งแรกแล้ว และเช่นเดียวกันก็มีผู้ลงทะเบียนจำนวนน้อยที่ได้ติดต่อกลับศูนย์ฯ เพื่อขอคำปรึกษาเพิ่มเติม ถึงแม้ว่ามีการติดต่อกลับมายังเจ้าหน้าที่จากผู้ลงทะเบียนค่อนข้างจะต่ำ แต่ผู้ลงทะเบียนส่วนใหญ่ให้ความเห็นว่าภายหลังการลงทะเบียนและได้รับความรู้แล้ว ได้มีการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้นหลายประการ คือ การมีวินัยในการใช้เงิน การรู้จักจับจ่ายใช้สอย การออมเงิน ตลอดจนการซื้อสินค้าในสิ่งที่จำเป็น แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อวัดผลลัพธ์ในเชิงรูปธรรมก็พบว่า มีการติดต่อสถาบันการเงินเพื่อฝากเงินในจำนวนที่ไม่มากนัก (ประมาณ 1 ใน 4 คน) และผู้ลงทะเบียนมีความสนใจเป็นจำนวนมากที่จะเข้าเป็นสมาชิกกลุ่มสัจจะออมทรัพย์ ถ้าได้รับการสนับสนุนจากกรุงเทพมหานครในการตั้งกลุ่มในชุมชนของตน 2. กลุ่มประชาชนทั่วไปที่ไม่ลงทะเบียน ส่วนใหญ่จะไม่ทราบเรื่องการจัดตั้งศูนย์ฯ มีเพียงประมาณ 1 ใน 5 คนเท่านั้นที่ทราบการจัดตั้งศูนย์ โดยทราบจากการมาติดต่อกับสำนักงานเขต ที่สำนักงานเขต จากเพื่อนบ้าน จากการจัดงาน (event) โดยผู้ที่ทราบส่วนใหญ่คิดว่าทราบวัตถุประสงค์ของการตั้งศูนย์ฯ ก็คือ การให้ความรู้ด้านการออม และวิธีการใช้จ่ายเงินให้เหมาะสมกับฐานะ แต่ก็มี 1 ใน 4 คนที่คิดว่าเป็นการตั้งสถาบันการเงิน มีการรับฝากกู้ยืมเงิน นอกจากนั้นผู้ที่ทราบว่ามีการตั้งศูนย์ฯ แต่ไม่ได้ลงทะเบียนที่ศูนย์ฯ นั้น ให้เหตุผลว่าไม่มีความจำเป็นจะต้องได้รับความช่วยเหลือ ไม่มีเงินออมเพราะยังมีหนี้สิน และครอบครัวมีเงินออมแล้ว สำหรับรูปแบบเงินออมที่กลุ่มไม่ลงทะเบียนที่กลุ่มไม่ลงทะเบียนที่ศูนย์ฯ นิยม เป็นการฝากเงินไว้ที่ธนาคารโดยส่วนใหญ่จะเป็นบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ แต่อย่างไรก็ตามกลุ่มที่ไม่ลงทะเบียนไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ทราบหรือไม่ทราบการตั้งศูนย์ฯ ก็ตามส่วนใหญ่มีความสนใจจะสมัครเป็นสมาชิกกลุ่มสัจจะออมทรัพย์ ถ้าได้รับการสนับสนุนส่งเสริมจากกรุงเทพมหานคร 3. กลุ่มเจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ เจ้าหน้าที่ศูนย์ฯ เป็นบุคลากรที่มีคุณภาพเพราะทุกคนมีคุณวุฒิการศึกษาระดับปริญญาตรีขึ้นไป ส่วนใหญ่คิดว่าโอกาสที่จะประสบความสำเร็จของการตั้งศูนย์ฯ มีความเป็นไปได้ค่อนข้างมาก ทั้งๆ ที่ตนเองได้ประเมินว่าความสนใจของประชาชนในโครงการนี้ค่อนข้างจะเป็นปัญหาในระดับกลาง เพราะได้รับการสนับสนุนอย่างมากทั้งทางด้านอุปกรณ์ สถานที่ ตลอดจนบุคลากร ซึ่งผลการประเมินพบว่าเป็นปัญหาน้อยมาก นอกจากนี้เจ้าหน้าที่ศูนย์ฯได้ให้ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ต่อความสำเร็จของโครงการนี้ โดยทำการประชาสัมพันธ์ให้มากกว่าที่เป็นอยู่ในขณะนี้ มีการทำแผนประชาสัมพันธ์ทั้งแนวรับและแนวรุกอย่างต่อเนื่อง และขณะเดียวกันควรมีการปรับปรุงภูมิทัศน์ของศูนย์ฯ ให้ผู้มาติดต่อกับสำนักงานเขตที่สำนักงานเขตได้เป็นศูนย์ฯ อย่างชัดเจน สำหรับข้อเสนอที่น่าจะเป็นไปได้อีกประการหนึ่ง คือ ให้กรุงเทพมหานครสนับสนุนส่งเสริมให้มีการจัดตั้งกลุ่มสัจจะออมทรัพย์ในชุมชนต่างๆ และให้ศูนย์ฯ ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางของชุมชนต่างๆ ในเขตที่มีศูนย์ส่งเสริมการบริหารครอบครัวเงินออมตั้งอยู่

---