การบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้านของประเทศไทย: กรณีศึกษาชุมชน จังหวัด นครนายก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) กระบวนการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้านของประเทศไทย 2) เพื่อศึกษาผลลัพธ์ของการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้านของประเทศไทยในช่วงเวลาต่างๆที่ผ่านมา 3) เพื่อนำผลลัพธ์ที่ได้รับจากการทำวิจัยมานำเสนอแนวทางการพัฒนานโยบายระบบบริหารจัดการประปาหมู่บ้านของประเทศไทยให้ดีและมีประสิทธิภาพ การศึกษาครั้งนี้ใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ที่ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก ( In-depth interview) โดยสัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้าน (Key Informants) ทั้งที่เป็นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องจากหน่วยงานบริหารภาครัฐบาล และตัวแทนผู้อุปโภคบริโภคน้ำใช้จาก 2 ชุมชนตัวอย่าง พร้อมทั้งมีการศึกษาเอกสารงานวิจัย ตำรา บทความทางวิชาการ วารสาร สิ่งพิมพ์ รายงานการประชุมสัมมนาและสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ทั้งในประเทศไทย และต่างประเทศที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้านสำหรับการวิจัยในครั้งนี้

จากผลการวิจัยพบว่า 1) ด้านกระบวนการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้าน สองชุมชนตัวอย่างคือ หมู่บ้านบางคะยอ และหมู่บ้านโพธิ์งามมีกระบวนการบริหารจัดการประปาหมู่บ้านอย่างเป็นระบบโดยมีความพร้อมทั้งด้านกำลังคน ได้รับเงินสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐบาลตามวาระการจัดสรรงบประมาณ ได้รับวัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือที่เป็นพื้นฐานในการบำรุงรักษา ซ่อมแซมระบบประปาจากส่วนกลางของภาครัฐบาล และมีกระบวนการบริหารจัดการในรูปแบบคณะกรรมการประปาหมู่บ้านตามระเบียบของกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการบริหารกิจการและบำรุงรักษาระบบประปาหมู่บ้าน พ.ศ. 2548 2) ด้านผลลัพธ์ของการบริหารจัดการระบบประปาหมู่บ้านของประเทศไทยในช่วงเวลาต่างๆที่ผ่านมา มีการถ่ายโอนและกระจายอำนาจจากส่วนราชการมาเป็นสู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้มีการเลือกตั้งคณะกรรมการประปาหมู่บ้านจากสมาชิกผู้ใช้น้ำด้วยกัน และผลการถ่ายโอนอำนาจทำให้การดำเนินการบริหารกิจการระบบประปาหมู่บ้านมีความสะดวกและคล่องตัวมากขึ้นกว่าในอดีตที่ผ่านมาก่อนมีการถ่ายโอนอำนาจ 3) ข้อเสนอแนะที่เป็นแนวทางการพัฒนานโยบาย ประกอบด้วย 5 ด้าน คือ ด้านการมีส่วนร่วม ด้านปริมาณและคุณภาพน้ำ ด้านโครงสร้างระบบประปา ด้านการบริหารจัดการ และด้านการสนับสนุนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

Abstract

The Objectives of this research were 1) to study the process management of village waterworks in Thailand 2) to study outcomes of village waterworks management of Thailand in a previous time period 3) to propose results from research conducting of village waterworks improvement in Thailand. Based on the objectives of the study, the theoretical linkage between the management of village waterworks (PDCA) and public value was explored.

The research methodology was mainly based on qualitative analysis, where in-depth interview and documentary research were used for analyzing the results of village waterworks management.

The research findings showed that 1) Process of management of village waterworks, two examples are Bangkhayor and Phongam have system of waterworks management including man, money from government budgetary, materials for fixing and maintenance, and the process under the Ministry of Interior as village waterworks regulation B.C. 2005. 2) Outcomes of village waterworks management in the previous time until decentralization are transfer to local government. So, the village waterworks committees are selected by local people in each area. As a result of this era of decentralization can made the process of village waterworks management done rapidly more than the past. 3) Fifth domains of recommendations are proposed in terms of village waterworks policy development as following: people participation, quantity and quality of water, waterworks infrastructure, and supporting units.