ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อผลสำเร็จทางการสอบบัญชีของผู้สอบบัญชีรับอนุญาตในประเทศไทย

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่เป็นอิทธิพลทางตรงและอิทธิพลทางอ้อมของประสิทธิผลทางการวินิจฉัยในการสอบบัญชีและประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานสอบบัญชีที่มีต่อคุณภาพการรายงานการสอบบัญชีและผลสำเร็จทางการสอบบัญชี เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม สำรวจความคิดเห็นของผู้สอบบัญชีรับอนุญาตในประเทศไทย ที่มีการรับรองงบการเงินสำหรับรอบระยะเวลาบัญชีปี 2556 จำนวน 550 ราย (ฐานข้อมูลของสภาวิชาชีพบัญชีในพระบรมราชูปถัมภ์        ณ วันที่ 31 พฤษภาคม 2557) แบบสอบถามได้รับการตอบกลับและใช้ในการวิเคราะห์จำนวน 225 ชุด

ผลการวิจัยพบว่า เมื่อพิจารณาตัวแปรผลสำเร็จทางการสอบบัญชีเป็นตัวแปรตาม ปัจจัยที่มีอิทธิพลทางตรงเชิงบวกมากที่สุด ได้แก่ ตัวแปรคุณภาพการรายงานการสอบบัญชี รองลงมาคือ ตัวแปรประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานสอบบัญชี และตัวแปรประสิทธิผลทางการวินิจฉัยในการสอบบัญชีตามลำดับอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 และผลการวิจัยยังพบว่าปัจจัยที่มีอิทธิพลทางอ้อมเชิงบวกมากที่สุด ได้แก่ ตัวแปรประสิทธิผลทางการวินิจฉัยในการสอบบัญชี มีอิทธิพลทางอ้อมต่อตัวแปรผลสำเร็จทางการสอบบัญชี โดยส่งผ่านตัวแปรคุณภาพการรายงานการสอบบัญชี รองลงมาคือ ตัวแปรประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานสอบบัญชี มีอิทธิพลทางอ้อมต่อตัวแปรผลสำเร็จทางการสอบบัญชี โดยส่งผ่านตัวแปรคุณภาพการรายงานการสอบบัญชี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุตามทฤษฎีมีความสอดคล้องกลมกลืนเหมาะสมพอดีกับข้อมูลเชิงประจักษ์ โดยพิจารณาจากค่าสถิติไค-สแควร์ (Chi-Square) เท่ากับ 0.00 ที่องศาอิสระ (df) เท่ากับ 0 ค่าความน่าจะเป็น (P-value) เท่ากับ 1.00000 ค่าดัชนีรากที่สองของความคลาดเคลื่อนในการประมาณค่า (Root Mean Square Error of Approximation: RMSEA) เท่ากับ 0.000

The objective of this research was to analyze the causal relationship direct effect and indirect effect of Effective Audit Judgment and Efficient Audit Practice on Audit Report Quality and Audit Performance. The data were collected by survey questionnaire from 550 CPAs in Thailand who accepted the companies’ financial statements by the end of December, 2013 (information drawn on May 31^st, 2014 from the Federation of Accounting Professions under the Royal Patronage of His Majesty the King online database). There are 225 returned questionnaires used in this analysis.

The research results were as follows: analyzing Audit Performance is a dependent variable; it was found that the factor was most positively direct affected by Audit Report Quality, followed by Efficient Audit Practice and Effective Audit Judgment respectively at a 0.01 level of statistical significance. Also, the research results found that the factor was most positively indirect affected by Effective Audit Judgment via Audit Report Quality, followed by Efficient Audit Practice via Audit Report Quality at a 0.01 level of statistical significance. The causal relationship model was well fitted with the empirical data. The goodness of fit statistics was as follows: Chi-Square = 0.00, degrees of freedom = 0, probability (P-value) = 1.00000 and root mean square error of approximation (RMSEA) = 0.000.

---