การวิเคราะห์ปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวกับการตายของประเทศไทย

ความหมายของการตายในทางกฎหมาย ไม่ได้นิยามความหมายไว้อย่างชัดเจน แต่นัก-กฎหมาย ได้ให้คำจำกัดความโดยพิจารณาถึงกลไกการทำงานของร่างกายมนุษย์ ซึ่งมีระบบสำคัญ 3 ระบบ คือระบบประสาทกลาง ได้แก่ สมอง ระบบไหลเวียน ได้แก่สมองและหลอดเลือด ระบบหายใจ ได้แก่หลอดลมและปอด แต่จากความก้าวหน้าทางการแพทย์ทำให้มีเกณฑ์การวินิจฉัยการตายโดยยึดแกนสมองเป็นหลัก เนื่องจากแกนสมอง มีผลทำให้ระบบต่างๆ ในร่างกายหยุดทำงาน ซึ่งหลักการในเรื่องนี้มีเพียงประกาศแพทยสภา ออกโดยพระราชบัญญัติวิชาชีพเวชกรรมให้เป็นดุลยพินิจของคณะ-กรรมการแพทย์ และกำลังมีร่างแนวทางวิธีการวินิจฉัยแกนสมองตายอย่างชัดเจน ในต่างประเทศมีทั้งกฎหมายยอมรับในเรื่องเกณฑ์สมองตาย เช่น ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา เป็นต้น หรือในบางประเทศในทางการแพทย์ยอมรับแต่ไม่มีกฎหมายรองรับ เช่น เยอรมัน เป็นต้น
งานวิจัยเล่มนี้ได้ศึกษา วิเคราะห์ความหมายศึกษาเปรียบเทียบกับต่างประเทศ และสัมภาษณ์ความคิดเห็นของนักวิชาการ และทำการสำรวจความคิดเห็นจากผู้ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ แพทย์ ตำรวจ ผู้พิพากษา อัยการ ทนายความ นักวิชาการด้านกฎหมาย และประชาชนทั่วไปเกี่ยวกับการตาย รวมทั้งสิ้น 200 ราย
ผู้วิจัยพบว่าความคิดเห็นโดยรวมต่อข้อคำถามส่วนใหญ่เห็นด้วย แต่เห็นว่าคณะแพทย์ต้อง ใช้ดุลยพินิจในการพิจารณาอย่างเคร่งครัดตามหลักเกณฑ์วินิจฉัยสมองตาย หากมีข้อสงสัยต้องไม่วินิจฉัยว่าตาย อีกทั้งปัญหาความขัดแย้งของกลุ่มนักกฎหมายและกลุ่มแพทย์มาจากความเข้าใจในศาสตร์ของแต่ละวิชาชีพ เช่น แพทย์เข้าใจว่าลักษณะและหน้าที่ของแกนสมอง แต่กลุ่มอื่นมีความเข้าใจผิด เช่น เข้าใจว่าแกนสมองตายหมายถึงกรณีเจ้าชายนิทรา เป็นต้น หรือ แพทย์ต้องการบัญญัติเป็นกฎหมายให้ชัดเจน เพราะไม่มั่นใจว่าประกาศแพทยสภาเป็นกฎหมายหรือไม่ อาจเนื่องมาจากเกิดคดีฟ้องร้องในเรื่องนี้ ดังนั้นผู้วิจัยเห็นว่าต้องเผยแพร่ หรือให้ความรู้ที่ถูกต้องแก่ประชาชน ก่อนที่จะดำเนินการออกกฎหมาย เพื่อให้เกิดการยอมรับของสังคมโดยทั่วไป

In Thailand, Laws on determining death have not been given definition clearly, however legal person explains the definition of death from considering the bodily functions which comprise of three main systems; (1) main nervous; cerebral neurons and brain (2) circulatory system; brain and heartbeat (3) respiration system; bronchus and lung.
In medical community, brain death is widely accepted as an indicator of death since brain death is the irreversible end of all brain activity due to total necrosis of the cerebral neurons.
Though, brain death is widely accepted in medical community in declaring death, this rule is only an announcement of Medical Society referring to the Medical Professional Act. Therefore, until now there is no law supporting on this practice.
Laws on determining death have been implementing in many countries; France and the United States of America are examples countries adopting brain death as a legal definition of death. In some countries such as Germany, brain death is widely accepted in practice but there has not been any legal support yet.
This research study and analyze the definition of death by comparing Thai law with foreign laws. This research also interview academic person and relevant persons in this kind of field; medical doctors, polices, judges, attorneys, lawyers, law lecturers and general people for the total of 200 respondents.   From this research, it is found that most of the respondents agree that there should be Laws on determining death nevertheless the diagnosis of brain death by medical doctor must be rigorous. If there is any doubt, the death should not been declared. From the research, there are two important reasons supporting the concept of enacting law on brain death. Firstly, medical doctors and lawyers understand the definition of brain death in a different meaning. Secondly, even brain death concept has no legal support but it is widely accepted in practice by medical doctor, therefore, it is necessary to enact law to support the doctor’s decision to avoid lawsuit from relatives of death persons. Consequently, according from this research, it is very important to publicize the concept of brain death and give knowledge on determining death to people before enacting law.

 

---