การถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นของปราชญ์ชาวบ้าน: กรณีศึกษาวงกลองยาว อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

งานวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นและฐานคิดที่ส่งผลต่อการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นของปราชญ์ชาวบ้าน วงกลองยาว ในอำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยเก็บข้อมูลด้วยการสนทนากลุ่ม การสังเกตอย่างไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์เจาะลึกกับปราชญ์ชาวบ้าน 5 คน ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มนักเรียนประถมศึกษาและกลุ่มผู้สูงอายุได้รับการถ่ายทอดเทคนิคการตีกลองยาวขั้นพื้นฐานผ่านการสาธิตวิธีการและการบอกเล่าโดยตรง ส่วนกลุ่มบุตรหลานของปราชญ์ชาวบ้านได้รับการถ่ายทอดเทคนิคการตีกลองยาวขั้นสูงผ่านวิธีครูพักลักจำ อย่างไรก็ตาม กลุ่มนักเรียนประถมศึกษาและกลุ่มบุตรหลานได้รับการถ่ายทอดที่เหมือนกันในเรื่องความเชื่อของวงกลองยาว ปัญหาสำคัญที่พบในการถ่ายทอด คือ 1) ปัญหาด้านการไม่ได้ถ่ายทอดเนื้อหาบางเรื่อง เช่น การปลุกเสกกลองยาว และการผลิตกลองยาว 2) ปัญหาด้านการขาดผู้รับการถ่ายทอด 3) ปัญหาด้านการถ่ายทอดให้แก่กลุ่มนักเรียนประถมศึกษา และ 4) ปัญหาด้านระยะเวลาของการถ่ายทอด สำหรับฐานคิดสำคัญของปราชญ์ชาวบ้านที่ส่งผลต่อการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ การเห็นคุณค่าของวงกลองยาว และความเชื่อมโยงระหว่างวงกลองยาวกับสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจและสังคมวัฒนธรรมของชุมชน
ข้อเสนอแนะ คือ 1) ควรมีการจัดการความรู้ของปราชญ์ชาวบ้านโดยดึงความรู้ที่ฝังลึกออกมาเป็นความรู้ที่ชัดแจ้งเพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาของปราชญ์ชาวบ้าน 2) ควรสนับสนุนให้ปราชญ์ชาวบ้านสร้างเครือข่ายกับวงกลองยาวอื่นๆ เพื่อถ่ายทอดและพัฒนาภูมิปัญญา 3) ควรให้ความรู้แก่ปราชญ์ชาวบ้านในด้านเทคนิคการสอนเพื่อทำให้นักเรียนประถมศึกษาสนใจการเรียนกลองยาว และ 4) ควรสนับสนุนการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นของปราชญ์ชาวบ้าน โดยการจัดทำเป็นหลักสูตรท้องถิ่นและการถ่ายทอดในศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น

The main objective of this qualitative research is to study local wisdom transfer and concepts influencing the transfer of local wisdom of local philosophers in Thai traditional drum (Klong Yao) group in Pranburi District, Prachuapkhirikhan Province. The data were collected through focus group discussion, non-participant observation, and in-depth interviews with 5 local philosophers. The study shows that basic techniques of playing Thai traditional drums were transferred to primary school students and elderly people by demonstrating and telling directly. As for local philosophers’ descendants, they learned professional techniques of playing Thai traditional drums by observing and learning indirectly (kru pak rak jum) from the local philosophers. However, similar belief on Thai traditional drums was transferred to primary school students and their descendants. The major problems of local wisdom transfer found were: 1) some knowledge was not transferred such as making a sacred ceremony for Thai traditional drums and making Thai traditional drums; 2) lack of interested learners; 3) problems in transferring knowledge to primary school students; and 4) problems of transfer duration. The important concepts influencing the transfer of Thai traditional drums were the local philosophers’ realization of the value of their Thai traditional drum group and the relationship between their group and community’s environment, economy, and socio-culture.
The recommendations are: 1) there should be a knowledge management system for the local philosophers to transform their tacit knowledge into explicit knowledge so they can preserve their wisdom; 2) the local philosophers should be encouraged to set up networks with other Thai traditional drum groups in order to transfer and develop their wisdom; 3) teaching techniques

---