กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยวิธีการประชุมกลุ่มครอบครัวและ ชุมชนเพื่อหันเหคดีเด็กและเยาวชนโดยไม่ต้องขึ้นสู่ศาลเยาวชนและครอบครัว

การศึกษาเรื่อง “ กระบวนการยุติธรรมยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยวิธีประชุมกลุ่มครอบครัวและชุมชนเพื่อหันเหคดีเด็กและเยาวชนโดยไม่ต้องขึ้นสู่ศาลเยาวชนและครอบครัว” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงแนวทางปฏิบัติ ผลกระทบ รวมทั้งประสิทธิภาพของระบบกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยวิธีประชุมกลุ่มครอบครัว และชุมชนที่นำมาใช้ควบคู่กับมาตรา 63 แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชน และครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2534 ในระบบกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนในประเทศไทยในฐานะที่เป็นมาตรการทางเลือกหนึ่ง อันนำไปสู่แนวทางแก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนที่กระทำความผิด และนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการแบ่งเบาภาระคดีโดยการหันเหคดีเด็กและเยาวชนที่กระทำความผิด และมีความประพฤติที่เสียหายไม่มากออกจากกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนกระแสหลักโดยไม่ต้องขึ้นสู่ศาลเยาวชนและครอบครัว จากการศึกษาข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย จากสภาพปัญหาที่เป็นข้อมูลโดยการออกแบบสอบถาม ทำให้เห็นสภาพปัญหาข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น ประกอบกับการศึกษาข้อมูลต่างประเทศพบว่า การนำกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยวิธีประชุมกลุ่มครอบครัวและชุมชนที่นำมาใช้ในระบบกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนในต่างประเทศเพื่อหันเหคดีเด็กและเยาวชนออกจากกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนนั้น เป็นมาตรการที่ช่วยแบ่งเบาภาระคดีได้ในระดับหนึ่ง และยังพบว่าเป็นแนวทางที่สันติและก่อให้เกิดประโยชน์ต่อทุกฝ่ายโดยไม่เสียความเป็นธรรมแก่สมาชิกในสังคม

จากการศึกษาวิจัยดังกล่าว ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะว่า ควรปรับปรุงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ. 2534 โดยเฉพาะบทบัญญัติมาตรา 63 โดยควรกำหนดถึงหลักการและวิธีการ นำกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยวิธีประชุมกลุ่มครอบครัวและชุมชนมาใช้ในการหันเหคดีเด็กและเยาวชนไว้อย่างชัดเจน รวมทั้งเงื่อนไขในการจัดประชุมกลุ่มครอบครัวและชุมชนนั้นไม่ควรยึดติดกับอัตราโทษโดยควรคำนึงถึงอายุของผู้กระทำความผิดที่มีช่วงที่แตกต่างกันตามความรู้สึกผิดชอบของแต่ละคนมาเป็นข้อกำหนดในการดำเนินการจัดประชุมกลุ่มครอบครัวและชุมชน และถ้าสามารถนำมาใช้ได้ในทุกขั้นตอนของกระบวนยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนด้วยแล้ว นอกจากเป็นประโยชน์ต่อเด็กและเยาวชนในการหันเหคดีเด็กและเยาวชนออกจากกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชนกระแสหลักได้มากขึ้นแล้ว ยังช่วยปลูกจิตสำนึกที่ดีให้แก่เด็กและเยาวชนพร้อมทั้งผลักดันเพื่อให้เด็กและเยาวชนกลับตัวเป็นคนดีและกลับคืนสู่สังคมโดยเร็ว และยังนำมาซึ่งความสมานฉันท์ปรองดองให้แก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นผู้เสียหาย เด็กและเยาวชนที่กระทำความผิด ครอบครัวและสมาชิกในชุมชน ตลอดจนเพิ่มความรักและความสามัคคีของคนในชุมชนและนำมาซึ่งความสันติสุขในสังคม อันถือได้ว่าเป็นมาตรการที่ช่วยเพิ่มความสัมฤทธิ์ผลในการช่วยลดการกระทำความผิดซ้ำและช่วยลดปริมาณคดีขึ้นสู่ศาลเยาวชนและครอบครัวได้ดียิ่งขึ้น

In as much as the restorative justice with family and community groups conferencing theory and programs have emerged over the past two decades as an increasingly influential world-wide alternative to criminal justice practice, Thailand has adopted these principles in accordance with Section 63 under the Act for the establishment of and procedure for juvenile and family court B.E. 2534 as alternative problem-solving approaches. Straghtforwardingly, the primary accepted approach of the restorative justice i.e., family and community groups conference, is adopted and applied with the belief to achieve the primary objectives namely, first, encouraging a flipside problem-solving approach to crime committed by the juvenile and youth and, second, avoiding escalation of legal justice as well as diverting offences being not taken sufficiently seriously from the full process of judicial action.
In consequent, the restorative justice shifts onward from a pure concern with juvenile criminal justice to a more comprehensive approach which seeks to address child and youth care in a comprehensive manner.
As realized in the significance of this comprehensive approach, this research “the restorative justice process by means of family group conference as form of diversion from Juvenile Court prosecution” has been carefully studied. The primary purposes are studying
how this program impacts various aftermaths by examining the practice, its effects over all participants and the effectiveness of the restorative justice by means of family and community groups conference applying in conjunction with the provision mentioned above.
Eventually, after examining the substantial outcomes obtaining from carefully designed questionnaires which being launched, in accordance with studying information examined by other countries, findings show that restorative justice by means of family group conference produces substantial and statistically significant benefits for all participants. Besides, the conferencing can initiate an alternative problem-solving approach to crime committed by the juvenile and youth as well as divert the offenses from the full process of judicial action.
Whereas obviously shown by the research program’s finding, the researcher will mention and encourage implementation of policies that support restorative justice. Underpinning this point, Section 63 under the Act for the establishment of and procedure for juvenile and family court B.E. 2534 should be conscientiously implemented with consideration of two significant doctrines. First, the principle and procedure concerning the restorative justice process by means of family and community groups conference should be apparently defined. Second, despite the negative emphasis on punishment i.e., rate of penalty, the condition in conducting the family and community groups conference should only consider the age of offenders which is subjected to their personal responsibility.
In addition, on condition that this practical practice can be successfully applied in accompanying with the whole stage of juvenile and youth criminal justice process, the interest of the offenders would be maintained in term of the diversion from youth criminal justice process. Supporting this point, the restorative justice by this mean allows the rehabilitation and the integration of the offenders. In another word, through receiving appropriate reparation, the harm done to the victim can be redressed; by making good the damage caused, the offender can be reconciled with the victim and reintegrated back into his/her social and familial networks; and through such reconciliation and reintegration, community harmony can be restored. In conclusion, the restorative justice in this way first, strengthens and heals the community, second, promotes changes that will prevent re-offending by reintegrating the offenders into the community and the last, avoids escalation of legal justice.

---