เทคนิคการจัดรายการเพลงทางวิทยุกระจายเสียง

การวิจัยเรื่อง “เทคนิคการจัดรายการเพลงทางวิทยุกระจายเสียง” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพมุ่งศึกษาเทคนิคการจัดรายการเพลง เปรียบเทียบเทคนิคการจัดรายการเพลง และเพื่อวิเคราะห์เทคนิคการจัดรายการเพลงแต่ละรูปแบบทางวิทยุกระจายเสียง โดยใช้การบันทึกเทปรายการและการสัมภาษณ์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการบันทึกเทปรายการเพลงประเภทยอดนิยมร่วมสมัยและรายการเพลงร่วมสมัยจำนวน 6 คลื่นความถี่ ในเวลา 8.00-9.00 น. 13.00-14.00 น. และ 21.00-22.00 น. เป็นระยะเวลา 1 เดือน และเก็บรวบรวมโดยการสัมภาษณ์ผู้ดำเนินรายการเพลงจำนวน 9 คน
ผลการวิจัยพบว่า 1. เทคนิคการจัดรายการเพลงประเภทรายการเพลงร่วมสมัยและรายการเพลงยอดนิยมร่วมสมัย การพูดเปิดรายการไม่มีรูปแบบที่แน่นอน แต่ดีเจจะพูดเปิดรายการด้วยความหลากหลายไม่ซ้ำกัน พูดเปิดรายการด้วยทัศนคติที่ดี รวมทั้งพูดเปิดรายการด้วยความสุภาพและสดใส การพูดเข้าเพลงจะพูดเข้าเพลงด้วยความหลากหลายที่มาจากข้อมูลเนื้อหาของเพลง จากเนื้อหาสาระข่าวสาร และจากน้ำเสียงของดีเจ ไม่พูดทับเนื้อร้อง และไม่พูดข้อมูลทั้งหมดในครั้งเดียว การเปิดสายสนทนาหรือเล่นเกมส์กับผู้ฟังจะมีการทักทายกับผู้ฟังเป็นคำถามสั้นๆ ก่อน เล่นเกมส์หรือสนทนากับผู้ฟังด้วยความเป็นกันเอง ควบคุมเวลาให้สั้นกระชับเข้าประเด็นเร็วที่สุด รู้จักการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นขณะสนทนาหรือเล่นเกมส์ ให้เกียรติคนฟัง รวมทั้งพูดภาษาเดียวกับผู้ฟัง การพูดเนื้อหาสาระในรายการดีเจจะนำเนื้อหาสาระที่มีความน่าสนใจ ทันสมัยและตรงกับความต้องการของกลุ่มเป้าหมายมานำเสนอโดยพูดเป็นภาษาของตัวเองด้วยความกระชับ ในลักษณะเหมือนสนทนากับผู้ฟัง และบอกที่มาของเนื้อหาสาระด้วย การพูดเนื้อหาสาระเกี่ยวกับเพลง ดีเจจะนำเนื้อหาเกี่ยวกับเพลงและข้อมูลของศิลปินทั้งที่เกี่ยวกับเพลงและที่ไม่เกี่ยวกับเพลงมาพูดเป็นเนื้อหาสาระเกี่ยวกับเพลงที่เปิดจบแล้วหรือกำลังจะเปิดต่อไป โดยพูดข้อมูลทีละประเด็นในแต่ละครั้ง ไม่ควรพูดข้อมูลทั้งหมดในคราวเดียวกัน การพูดลารายการ ดีเจจะพูดลารายการอย่างสั้นกระชับได้ใจความและพูดลารายการอย่างอารมณ์ดี
2. ผลการศึกษาเปรียบเทียบเทคนิคการจัดรายการเพลงประเภทรายการเพลงยอดนิยมร่วมสมัย (Contemporary Hit Radio,CHR) กับรายการเพลงร่วมสมัย(Adult Contemporary Radio, AC)พบว่า เนื้อหาที่นำมาพูดเปิดรายการ พูดเข้าเพลง เปิดสายสนทนาหรือเล่นเกมส์กับผู้ฟัง พูดเนื้อหาสาระในรายการการ พูดเนื้อหาสาระเกี่ยวกับเพลง และพูดลารายการ ผู้ดำเนินรายการจะนำเนื้อหาที่คล้ายคลึงกันมาพูดคือเรื่องที่มีความน่าสนใจ แต่จะแตกต่างกันที่ลักษณะการนำเสนอของดีเจคือรายการเพลงประเภทเพลงยอดนิยมร่วมสมัยจะพูดในลักษณะที่คล่องแคล่ว กระฉับกระเฉง ตื่นตัว ร่าเริง สนุกสนาน ครื้นเครง ในขณะที่รายการเพลงร่วมสมัยจะพูดในลักษณะอบอุ่น นุ่มนวล
3. ผลการวิเคราะห์เทคนิคการจัดรายการเพลง พบว่า เนื้อหาสาระที่นำมาพูดหรือนำมาเสนอในรายการ ดีเจสามารถนำเนื้อหาเกี่ยวกับรายการ เนื้อหาทั่วๆ ไป เนื้อหาสาระเกี่ยวกับเพลงและศิลปิน โดยเนื้อหาเหล่านี้ต้องน่าสนใจ เหมาะสมกับกลุ่มผู้ฟังเป้าหมายของรายการ สิ่งเหล่านี้ดีเจนำมาพูดในรายการได้ในลักษณะที่เป็นภาษาหรือสไตล์ของตัวเองด้วยความกระชับ วิธีการนำเสนอดีเจควรพูดหรือนำเสนอด้วยความหลากหลาย ไม่ซ้ำกัน ข้อมูลต่างๆ ที่ดีเจมีไม่ควรจะพูดทั้งหมดในคราวเดียวกัน ดีเจต้องไม่พูดทับเพลง กรณีรับสายหน้าไมค์ดีเจควรต้องทักทายกับผู้ฟังก่อนเพื่อคลายความตื่นเต้น แล้วค่อยเข้าประเด็นที่จะสนทนาหรือเล่นเกมส์ให้เร็วที่สุด กรณีเล่นเกมส์หากคนฟังตอบไม่ได้ ดีเจสามารถช่วยโดยการบอกใบ้คำตอบ และดีเจควรต้องตัดสายอย่างนุ่มนวลเป็นไปด้วยความสุภาพเมื่อมีแนวโน้มว่าจะใช้เวลามากเกินไปจากที่กำหนด ลักษณะการพูด ดีเจควรพูดหรือดำเนินรายการโดยให้สอดคล้องกับรูปแบบของรายการ พูดในลักษณะที่เป็นกันเองกับผู้ฟัง พูดเป็นภาษาของตัวเอง พูดในลักษณะสั้นกระชับ พูดด้วยความสุภาพสดใส พูดโดยให้เกียรติคนฟัง และพูดภาษาเดียวกับผู้ฟัง ความคิดหรือทัศนคติ ดีเจควรต้องมีมุมมองหรือทัศนคติที่ดี เพื่อจะได้นำเสนอเนื้อหาหรือเรื่องราวต่างๆ ในแง่มุมที่ดีให้แก่คนฟัง การแก้ปัญหา เมื่อเกิดปัญหาต่างๆ ขึ้นในขณะดำเนินรายการ ดีเจควรต้องแก้ปัญหาได้อย่างทันท่วงที เช่นกรณีรับสายหน้าไมค์ คนฟังพูดมากเกินไป พูดน้อยเกินไป พูดไม่ตรงประเด็น ดีเจจะต้องตัดสายด้วยความสุภาพ รวมถึงการแก้ปัญหาอื่นๆ ที่จะเกิดขึ้นในขณะจัดรายการ

The research of “Technique of Music Program for Radio Broadcasting” is focused on the technique, the tactical comparison, and the technical analysis of various displaying music styles via radio broadcasting system. The research is based on the collective information from recorded videotapes, and interviews of 6 frequency radio waves. The first type is from the Contemporary Hit Radio and the second is from the Adult Contemporary Radio. All of these are gathered from 8.00-9.00 a.m., 13.00-14.00 p.m., and 21.00-22.00 p.m. together with the interviews of 9 disk jockeys during one month.

The research revealed the three facts as the following. First of all, the technique for displaying music both the Contemporary Hit Radio and the Adult Contemporary Radio has the familiar aspects. The prologue is indiscriminate but polite, delightful, optimistic, and several styles. The introduction before playing songs is also variety. Each disk jockey has his intro from songs’ contents, news, and his own unique voice. But the restrictive principles are avoiding speak over songs and avoiding speak all information in once time. The audience’s phone receiving or playing games via the line is similar. There is a small talk between the disk jockey and the listener. The disk jockey speaks and plays games with colloquial, concise language. He must pay the respect and solve any problems happen face to face while he is on the air with the listener. The speech of information in music station, most disk jockeys offer interesting, updated reports with the reference to the main target in simple, condensed, and conversational language by his individual style. The speech of information about songs’ contents is always concerning on the songs and artists’ details. The disk jockey offers the contents no matter what the song is finished or is the next with one by one detail in each time. The epilogue which disk jockey uses is usually short, concise and good-tempered.

---