การพัฒนา การบริหาร และการจัดการธุรกิจชุมชน : ศึกษากรณีธุรกิจยางพาราของชุมชนตำบลตะโมหด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง

การศึกษาวิจัยการพัฒนาการบริหารและการจัดการธุรกิจยางพาราของชุมชนตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง นั้น สาเหตุมาจากยางพาราเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย ที่สามารถทำรายได้เข้าประเทศอย่างมหาศาล และยังเป็นประเทศผู้ผลิตยางพาราเพื่อการส่งออกได้เป็นอันดับหนึ่งของโลก แต่ตรงกันข้ามกับชาวสวนยางซึ่งเป็นผู้ผลิตกลับมีฐานะความเป็นอยู่ที่ยากจน ถูกเอารัดเอาเปรียบจากการซื้อขาย ไม่สามารถจะตั้งราคาเองได้จึงจำเป็นต้องขายในราคาที่ไม่เป็นธรรมต่อชาวสวนยางเป็นระยะเวลานานและในที่สุดเมื่อชาวสวนยางในชุมชนตำบลตะโหมดได้รวมตัว รวมผลผลิต จัดตั้งเป็นกลุ่มเพื่อสร้างพลังต่อรองในด้านราคากับพ่อค้าจนทำให้ชาวสวนยางพาราได้ราคาที่สูงขึ้น การรวมกลุ่มของชาวสวนยางก็มีจำนวนสมาชิกมากขึ้น ปริมาณยางพาราก็เพิ่มขึ้น จึงเกิดเป็นกลุ่มที่มีการหาคำตอบสาเหตุของปัญหาและอุปสรรคที่มีผลกระทบต่อการบริหารและการจัดการธุรกิจยางพาราของชุมชนพร้อมกับการกำหนดรูปแบบการบริหารและการจัดการธุรกิจชุมชนที้หมาะสมและมีศักยภาพเพื่อนำไปทดสอบหรือปรับใช้ให้สอดคล้องกับการดำเนินธุรกิจยางพาราของชุมชนอื่น ๆ ที่มีความคล้ายคลึงกันให้ก้าวไปสู่ความสำเร็จยิ่งขึ้นไป ผลจากการศึกษาวิจัยพบว่าสาเหตุของปัญหาและอุปสรรคที่มีผลกระทบต่อการบริหารและการจัดการธุรกิจยางพาราของชุมชนนั้น ครั้งแรกมาจากความไม่เข้าใจและหวาดระแวงต่อการบริหารและการจัดการของคณะกรรมการกลุ่ม หรือผู้นำกลุ่ม แต่เมื่อได้รับการแก้ไขปัญหาและอุปสรรคจากการทำความเข้าใจกับสมาชิกของกลุ่มเป็นรายบุคคลอย่างใกล้ชิดต่อเนื่องและสม่ำเสมอ พร้อมกับการชักชวนให้เข้าไปสัมผัสกับการทำงานในกลุ่มในทุกขั้นตอน ความหวาดระแวงหรือไม่เข้าใจก็ลดลงและได้หมดสิ้นไปเมื่อคณะกรรมการกลุ่มหรือผู้นำกลุ่มทุกคนต้องยึดมั่นในการปฏิบัติตนให้ปลอดภัยจากอบายมุขทุกชนิด ส่วนปัญหาและอุปสรรคต่อมาเกิดจากพ่อมาเกิดจากพ่อค้าที่มีความเสียเปรียบในการซื้อขายยางพาราจึงคอยแนะนำยุแหย่ให้สมาชิกภายในกลุ่มเกิดความแตกแยกเพื่อสร้างโอกาสเข้าไปซื้อยางพาราเป็นรายบุคคลได้ แต่เมื่อคณะกรรมการกลุ่มหรือผู้นำกลุ่มใช้วิธีการแก้ไขปัญหาและอุปสรรคเหมือนที่กล่าวมาข้างต้น ปัญหาต่าง ๆ ก็หมดไป จนครั้งสุดท้ายปัญหาและอุปสรรคไม่ได้เกิดจากสมาชิกกลุ่ม หรือคณะกรรมการกลุ่มหรือพ่อค้ายางพารา แต่เกิดจากการมีตลาดยางพารา การแทรกแซงยางพารา ซึ่งหน่วยงานของรัฐเป็นตัวกลาง ดำเนินการ ทำให้การรวมคน รวมผลผลิตมีจำนวนลดลง เพราะราคาที่สมาชิกขายให้กับกลุ่มกับราคาที่สมาชิกนำไปขายยังแหล่งดังกล่าวโดยตรงจะขายได้ในราคาที่ไม่แตกต่างกันนัก นอกจากนั้นวิธีการซื้อขายน้ำยางสดก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้สมาชิกบางส่วน ชาวสวนยางบางกลุ่มไม่ประสงค์จะผลิตเป็นยางแผ่นและต้องการความรวดเร็วจึงนำน้ำยางสดไปขายกับพ่อค้าที่ดำเนินธุรกิจในด้านนี้ที่นับวันจะมีเพิ่มมากขึ้น เพราะฉะนั้นการรวมกลุ่ม รวมผลผลิตในด้านธุรกิจยางพาราของชุมชนตำบลตะโหมด จึงเป็นปัญหาและอุปสรรคที่ยากต่อการไข ทำให้พลังต่อรองของกลุ่มที่เคยเข้มแข็งต้องลดลงแต่ด้วยกิจการของกลุ่มได้ขยายไปสู่ธุรกิจร้านค้า ธุรกิจการเงิน จึงยังคงทำให้การบริหารและการจัดการธุรกิจชุมชนตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง ยังคงดำเนินการได้อย่างมั่นคงและยืนหยัดอีกต่อไป ส่วนในด้านการบริหารจัดการตามแนวคิดของ Stephen P. Robbins ที่ประกอบด้วย Planning Organizing Leading and Evaluating กับการบริหารและการจัดการธุรกิจชุมชนในตำบลตะโหมดที่เกิดขึ้นจริงนั้นพบว่ามีความสอดคล้องกัน กล่าวคือ ในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนทุกกิจกรรมทุกขั้นตอนล้วนแต่ประกอบด้วยหลักการดังกล่าวข้างต้นทั้งสิ้นจนทำให้การทำธุรกิจยางพาราของชุมชนประสบผลสำเร็จและขายไปสู่ธุรกิจร้านค้า และธุรกิจการเงิน พร้อมกับมีเกียรติบัตรจากองค์กรทั้งภายในและภายนอกประเทศรับรองผลของความสำเร็จอย่างมีประสิทธิภาพมากมาย เพราะรูปแบบของการบริหารและการจัดการที่ดีที่จะนำไปทดลองใช้กับธุรกิจชุมชนอื่นนั้นต้องไม่มีการจัดองค์กรหรือกลุ่มในการทำธุรกิจของชุมชนที่ซับซ้อนแต่ต้องมีการวางแผนงาน กำหนดนโยบายหรือเป้าหมายอย่างเป็นขั้นตอนทุกกิจกรรม ผู้นำชุมชนต้องเสียสละอย่างแท้จริง มีคุณธรรมประจำใจทำงานได้ทุกหน้าที่ไม่เลือกงาน และทุกกิจกรรมควรมีการประเมินค่าหรือประเมินผลเปรียบเทียบด้วยการฟังเสียงจากสมาชิกหรือฟังความคิดเห็นจากสมาชิกเป็นสำคัญ อย่างไรก็ตาม แม้การบริหารและการจัดการธุรกิจชุมชนตำบลตะโหมด จะมีความเหมาะสมและสอดคล้องกับชุมชนอย่างแท้จริง แต่ในสถานการณ์ปัจจุบันธุรกิจยางพารากำลังมีปัญหาและอุปสรรคที่เกิดจากข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับตลาดยางพารา กระบวนการผลิตยางพาราจากหน่วยราชการไม่ทันสมัยทำให้การรวมคน รวมผลผลิตยางพาราได้น้อยลง พลังการต่อรองในการทำธุรกิจก็ลดลง จึงจำเป็นที่หน่วยงานของรัฐจะต้องการช่วยเหลืออย่างรีบด่วนโดยเฉพาะการปรับปรุงคุณภาพยางแผ่นในชุมชนให้เหมือนกันเพื่อเกิดการรวมคน รวมผลผลิตที่มีคุณภาพจากการตั้งโรงงานรมควัน หรือโรงงานอบแห้งเพื่อยกระดับรายได้ในการขยายยางพาราให้สูงขึ้น

---