บทบาทภาคเอกชนจีน ในการต่อสู้ไวรัส-วายร้าย Covid-19

ดร. ภูมิพัฒณ์ พงศ์พฤติกุล*
ผู้เชี่ยวชาญพิเศษสายงานวิจัยและพัฒนา
อ.วราวุฒิ เรือนคำ **
ผู้ข่วยนักวิจัย สายงานวิจัยและพัฒนา

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมบทบาทภาคเอกชนของประเทศจีน ในการร่วมมือกับรัฐบาลป้องกันการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส Covid-19 โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อถอดบทเรียน “บทบาทภาคเอกชนในการแก้ไขปัญหาประเทศภายใต้วิกฤตการณ์ระดับรุนแรง” และเพื่อรวบรวมเทคโนโลยีที่ภาคเอกชนจีนนำมาประยุกต์ใช้แก้ไขปัญหาดังกล่าว ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านไม่มากก็น้อย ทั้งนี้หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้เขียนกราบขออภัย มา ณ โอกาสนี้....

ศูนย์วิจัยและพัฒนานวัตกรรมไทย-จีน
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต
17 มีนาคม 2563

1. บทนำ

1.1) การเติบโตแบบเอ็กโพเนนเชียล (Exponential Growing)

สถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสสายพันธ์ใหม่ หรือ “โคโรน่าไวรัส” ได้แพร่กระจายไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว ทำให้องค์การอนามัยโลก (WHO) ออกมาประกาศเตือนให้โลกเตรียมพร้อมรับมือกับภาวะการระบาดครั้งใหญ่ (pandemic) ของโรคติดต่อจากเชื้อโคโรนาไวรัส 2019 หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Covid 19 โดยมีผู้ติดเชื้อรายแรกในวันที่ 22 มกราคม 2563 ณ เมืองอู่ฮั่น เมืองเอกของมณฑลหูเป่ย์ สาธารณรัฐประชาชนจีน ในระยะต่อมามีผลการศึกษายืนยันว่าการแพร่ระบาดของโคโรน่าไวรัสสามารถแพร่ได้จากคนสู่คน ทำให้การแพร่ระบาดขยายตัวออกไปทั่วโลกได้อย่างรวดเร็ว โดยมีลักษณะการเติบโตแบบก้าวกระโดดหรือแบบเอ็กซ์โพเนนเชียล (Exponential Growth) ดูได้จากรูป ในระยะเวลา 2 เดือนต่อมา หรือในวันที่ 5 เมษายน 2563 ได้มีการเปิดเผยตัวเลขผู้ติดเชื้อรวมทั้งโลกกว่า 1,272,901 คน มีอัตราการเติบโตสะสมประมาณร้อยละ 12 ต่อวัน มีผู้เสียชีวิต 69,502 คน (คิดเป็นอัตราส่วนร้อยละ 5.5) รักษาหาย 265,887 (ร้อยละ 20.9) และจำนวนประเทศที่ได้รับผลกระทบจากไวรัสสูงถึง 210 ประเทศ (World meters, 2020)

1.2) การแพร่ระบาดครั้งยิ่งใหญ่ (Outbreak: Super Spreading)

การแพร่ระบาดในช่วงแรกเกิดขึ้นที่ประเทศจีน มณฑลหูเป่ย์ เมืองอู่ฮั่น และได้ระบาดไปยังมณฑลต่าง ๆ ของจีนอย่างรวดเร็ว ทำให้ตัวเลขผู้ติดเชื้อในจีนพุ่งสูงขึ้นเป็น 81,340 คนในระยะเวลาไม่ถึง 2 เดือน จีนจึงถือว่าเป็นประเทศแรกของโลกที่ต้องเผชิญหายนะจุลชีพครั้งยิ่งใหญ่นี้ สาเหตุการแพร่ระบาดในทางการแพทย์สันนิษฐานว่าเกิดจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนสู่คน โดยการสัมผัสละอองฝอยของเสมหะ (droplets) ที่มีเชื้อไวรัสปะปน หรือการสัมผัสสารคัดหลั่งที่มีเชื้อไวรัสแล้วนำมาสัมผัสบริเวณที่สามารถรับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย เช่น ตา หู จมูก ปาก เป็นต้น ไวรัสโควิด-19 อาศัยคนเป็นพาหะในการแพร่เชื้อไวรัส ดังนั้นผู้คนที่เดินทางกลับจากเมืองอู่ฮั่น หรือเมืองที่มีการแพร่ระบาดสูงจึงมีความเสี่ยงที่จะเป็นพาหะ (Covid-19 carriers) นำไวรัสไปแพร่ระบาดสู่ประเทศต่าง ๆ การแพร่ระบาดจากคนสู่คนได้สร้างปรากฏการณ์ทางสังคมที่ชื่อว่า “Super Spreader” หรือเรียกว่า “การแพร่ระบาดเป็นวงกว้างอย่างรุนแรง” โดยปรากฏการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นครั้งแรก ณ ประเทศเกาหลีใต้ จากที่มีคนเดินทางกลับจากอู่ฮั่นแล้วไปเข้าร่วมพิธีทางศาสนา ทำให้เกิดการแพร่ระบาดเป็นวงกว้าง ปรากฏการณ์เดียวกันเกิดขึ้นอีกครั้งในประเทศสิงคโปร์ ได้มีการศึกษากรณีการแพร่ระบาดอย่างรุนแรง (Super spreader) และถอดเป็นโมเดลการแพร่ระบาดแบบ Super Spreader ดังรูปภาพ

ขณะเดียวกัน การแพร่ระบาดได้ส่งผลกระทบไปยังซีกโลกตะวันตก ทำให้หลายๆประเทศได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงเช่นเดียวกัน อาทิเช่น อิตาลี สเปน เยอรมัน ฝรั่งเศส สวิสเซอร์แลนด์ สหราชอาณาจักร อิหร่าน รวมถึงสหรัฐอเมริกา จากข้อมูล ณ วันที่ 5 เมษายน 2563 สหรัฐอเมริกา มีจำนวนผู้ติดเชื้อแซงหน้าประเทศจีนและ ก้าวขึ้นมาเป็นประเทศที่มีผู้ติดเชื้อสูงสุด โดยมีผู้ติดเชื้อที่ได้รับการยืนยัน 336,851 คน เสียชีวิต 9,620 คน (ร้อยละ 2.9) ส่วนสถานการณ์ในประเทศ อิตาลี มีผู้ติดเชื้อสูงถึง 128,948 คน เสียชีวิต 15,887 คน (ร้อยละ 12.3) ถูกจัดให้เป็นประเทศที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงสุดในโลก รวมถึงประเทศสเปนที่มีผู้ติดเชื้อ 131,646 คน เสียชีวิต 12,641 คน (ร้อยละ 9.6) สูงเป็นอันดับสองของโลก

ที่มา: CEIC, EMIS 2020

1.3) การแพร่ระบาดในประเทศจีน

สาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นประเทศแรกที่เผชิญวิกฤติและมีเวลาตั้งรับน้อยที่สุดโลก มีจำนวนผู้ติดเชื้อสะสม 81,708 คน มีจำนวนผู้เสียชีวิต 3,331 คน (คิดเป็นร้อยละ 4.1 ของผู้ติดเชื้อทั้งหมด)ทั้งนี้มณฑลที่มีผู้ติดเชื้อสูงสุด 10 อันดับแรก ได้แก่ หูเป่ย์ กวางตุ้ง เหอหนาน เจ้อเจียง หูหนาน อานฮุย เจียงซี ซานตง เจียงซู ปักกิ่ง และฉงชิ่ง และมณฑลที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงสุด ได้แก่ มณฑลหูเป่ย์ เหอหนาน เฮยหลงเจียง ปักกิ่ง กวางตุ้ง ซานตง เหอเป่ย์ อานฮุย ฉงชิ่ง และไห่หนาน ส่วนมณฑลที่ไม่มีผู้เสียชีวิตเลยประกอบด้วย 5 มณฑล ได้แก่ มณฑลเจียงซู ชานซี ธิเบต หนิงเซี่ย และมณฑลชิงไห่ ดูได้จากรูป

2. ขอบเขตและวัตถุประสงค์การศึกษา

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อถอดบทเรียน“บทบาทภาคเอกชนในการแก้ไขปัญหาประเทศภายใต้วิกฤตการณ์ระดับรุนแรง” โดยเป็นการศึกาษาวิจัยเชิงคุณภาพ ทำการทบทวนวรรณกรรมในระหว่างเดือน มีนาคม -เมษายน 2563 ซึ่งเป็นช่วงที่มีการแพร่ระบาดของไวรัส Covid-19 และมุ่งเน้นศึกษาบทความของภาคเอกชนในประเทศจีน 4 กลุ่ม ได้แก่ โลจิสติกส์และการขนส่ง การบริการทางการแพทย์ การบริการด้านข้อมูลข่าวสาร และปัญญาประดิษญ์ (AI)

3. ระเบียบวิธีวิจัย

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive Research) มุ่งเน้นหาผลลัพธ์เชิงประจักษ์ (Empirical results) โดยกำหนดสมมติฐานว่าภาคเอกชนมีบทบาทสำคัญ ในการช่วยเหลือรัฐบาลควบคุมสถานการณ์โควิด การหลักการความร่วมมือระหว่าง Principle -Agent

4. ผลการศึกษา

4.1 บทบาทภาคเอกชนจีน

นอกจากมาตรเข้มงวดของรัฐบาล ที่สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปฏิเสธไม่ได้ว่ากลไกสำคัญอีกประการหนึ่งที่ทำให้จีนสามารถควบคุมสถานการณ์วิกฤตโควิดได้คือ “ภาคเอกชนจีน” ที่ได้ออกมาร่วมช่วยเหลือรัฐบาล ไม่ว่าจะเป็นการบริจาคทุนทรัพย์ อุปกรณ์ทางการแพทย์ หน้ากากอนามัย ชุดป้องกันโควิด รวมถึงการงัดเทคโนโลยีล้ำสมัยออกมาใช้ในการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า เช่น บิ๊กเดต้า (Big data) อากาศยานไร้คนขับ (Drone) หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เป็นต้น ด้วยประสิทธิภาพและความล้ำสมัยของเทคโนโลยีจีน จึงทำให้หลายประเทศยอมรับว่าจีนได้ก้าวขึ้นมาเป็นแนวหน้าผู้นำด้านเทคโนโลยีของโลก ซึ่งบทความนี้มีวัตถุประสงค์จะรวบรวมบทบาทของภาคเอกชนจีนและเทคโนโลยีที่จีนได้นำมาใช้ในช่วงวิกฤติโควิด เพื่อเป็นกรณีศึกษาสำหรับภาคเอกชนในประเทศต่าง ๆ ต่อไป บทบาทภาคเอกชนจีนในบทความนี้ประกอบด้วย 4 ด้านที่สำคัญ ได้แก่ 1) การขนส่งโลจิสติกส์ (Logistic and Transportation) 2) บริการทางการแพทย์ (Medical Services) 3) บริการด้านข้อมูลข่าวสาร และ 4) ปัญญาประดิษฐ์ Artificial Intelligence (AI) มีเนื้อหาโดยสรุปจากการรวบรวมได้ดังนี้

4.1.1 โลจิสติกส์และการขนส่ง (Logistics and Transportation)

เป็นที่ทราบกันดีว่าช่วงที่โควิดระบาด เป็นช่วงเวลาที่คนจีนทั่วโลกต่างตั้งตาคอย นั่นก็คือเทศกาลตรุษจีน โดยปกติจะมีผู้คนออกเดินทางในช่วง “Chunyun” หรือการเดินทางช่วงฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งจะเป็นช่วงที่คนจีนเดินทางกลับภูมิลำเนาไปฉลองตรุษจีนกับครอบครัว โดยทางจีนคาดการณ์ว่าจะมีผู้เดินทางกว่า 2.98 พันล้านคน (Peng He, 2020) แต่ด้วยความโชคร้ายที่จุลชีพโควิด-19 ได้อุบัติขึ้นที่อู่ฮั่นและทางการจีนสั่งปิดเมืองโดยเร่งด่วน ทำให้การเดินทางต้องชะงัก ประหนึ่งแขนขาขาด และทำให้ผู้คนต้องใช้ชีวิตด้วยความยากลำบาก โดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์และเจ้าหน้าที่รัฐที่ยังจำเป็นต้องออกไปทำงาน ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ผู้ประกอบการขนส่งจีนออกมาช่วยเหลือประชาชนและเจ้าหน้าที่รัฐทันทีทันใด โดยไม่ต้องรอให้รัฐบาลร้องขอความช่วยเหลือ ทั้งนี้ยังได้นำเทคโนโลยีที่ตนเองถนัดออกมาช่วยแก้ไขปัญหา Covid อย่างแพร่หลาย ในด้านการขนส่งโลจิสติกส์ สามารถสรุปบทบาทของภาคเอกชนจีนได้ดังนี้

ตารางที่ 2 สรุปบทบาทภาคเอกชน (ด้านการขนส่งโลจิสติกส์)

4.1.2 บริการทางการแพทย์ (Medical Service)

สิ่งที่ทุกคนต่างคาดหวังในช่วงการกักกันตัว (Quarantine Period) ก็คือการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้อง และวิธีเข้าถึงข้อมูลที่ง่ายและรวดเร็วที่สุดคือ ข้อมูลออนไลน์ยกตัวอย่างที่เป็นกระแสในโลกออนไลน์ได้แก่ จำนวนผู้ติดเชื้อ โรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด อาการที่บ่งชี้ว่าติดเชื้อ การแพร่ระบาด การป้องกัน และวิธีการเอาชีวิตรอด เป็นต้น รวมถึงความต้องการปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ถึงสถานการณ์และอาการที่ตนเองเผชิญอยู่ ในการนี้ทำให้ผู้ประกอบการอินเทอร์เน็ตในประเทศจีนเป็นจำนวนมาก สร้างแพลตฟอร์มออนไลน์เพื่อให้ประชาชนสามารถปรึกษาแพทย์และจิตแพทย์ได้อย่างไม่เสียค่าใช้จ่าย (Free of Charge)

ตารางที่ 3 สรุปบทบาทภาคเอกชน (ด้านการบริการทางการแพทย์)

4.1.3 บริการด้านข้อมูลข่าวสาร

การให้บริการด้านข้อมูลข่าวสารถือได้ว่าเป็นหัวใจสำคัญในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของไวรัส เนื่องจากการสื่อสารที่ถูกต้อง น่าเชื่อถือ จะช่วยให้ผู้คนลดการตื่นตระหนกได้เป็นอย่างดี ทางรัฐบาลจีนได้ออกมาให้ข่าวสารแก่ประชาชนอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นผ่านสำนักข่าว รายการโทรทัศน์ ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ เป็นต้น ส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งคือการให้องค์ความรู้ระหว่างที่กักกันตัวอยู่ที่บ้าน โดยหลายๆ บริษัทต่างออกมาให้บริการสื่ออิเล็กทรอนิกส์ออนไลน์ เปิดให้ผู้คนเข้าถึงและดาวน์โหลดอย่างไม่คิดค่าใช้จ่าย

ตารางที่ 4 สรุปบทบาทภาคเอกชน (ด้านข้อมูลข่าวสาร)

4.1.4 ปัญญาประดิษฐ์ Artificial Intelligence (AI)

ในส่วนของการนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มาใช้แก้ไขปัญหาการแพร่ระบาด ประกอบด้วยการให้บริการจากภาครัฐ เช่น เทคโนโลยีบิ๊กดาต้า ในการควบคุมปริมาณคนเข้าออกผ่านแดนชายแดน ระบบโดรนตรวจสอบอัจฉริยะ เพื่อค้นหาสิ่งผิดปกติ รวมถึงผู้ป่วยที่มีอุณภูมิร่างกายสูง เทคโนโลยีหุ่นยนต์ทางการแพทย์ช่วยเหลือแพทย์เก็บสารคัดหลั่งของคนป่วยโดยไม่ต้องสัมผัสตัว ระบบเอคโม ซีทีแสกน ประมวลผลเร็ว หุ่นยนต์รักษาความปลอดภัย เป็นต้น นอกจากการให้บริการจากภาครัฐ ภาคเอกชนก็ได้นำเทคโนโลยีที่ตนเองถนัดออกมาให้บริการแก่สังคม อาทิเช่น ระบบลิฟต์โดยสารอัจฉริยะ ระบบปุ่มกดเสมือนจริง ลดการสัมผัส ระบบวินิจฉัยโรคอัจฉริยะ เป็นต้น มีเนื้อหาโดยสังเขป ดังนี้

ตารางที่ 5 สรุปบทบาทภาคเอกชน (ด้านปัญญาประดิษฐ์)

4.2 ผลลัพธ์เชิงประจักษ์ที่เกิดขึ้นกับจีน

จีนเป็นประเทศแรกของโลกที่มีการค้นพบผู้ติดเชื้อรายแรก ณ เมืองอู่ฮั่น เมืองเอกของมณฑลหูเป่ย์ ทำให้มีผู้ติดโรคเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพันธ์ใหม่เป็นจำนวนมาก ข้อมูล ณ วันที่ 5 เมษายน 2563 ระบุว่ามีจำนวนผู้ป่วยสะสมในประเทศจีน 81,708 คน มีอัตราการเสียชีวิต 3,331 คน (คิดเป็นร้อยละ 4.1 ) รักษาหาย 77,078 คน (คิดเป็นร้อยละ 94.3) และเมื่อพิจารณาอัตราการติดเชื้อเพิ่ม (Confirmed New Cases) ดูได้จากรูปที่ 2 ลดลงต่ำกว่า 100 คน โดยในวันที่ 5 เมษายน มีจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่เพียง 39 คน ขณะเดียวกันจำนวนผู้ป่วยขั้นวิกฤต (Severe case) ลดลงอย่างต่อเนื่อง เหลือเพียง 265 คน อีกทั้งจำนวนเฝ้าระวัง (suspect case) ลดลงเหลือ 88 คน ดูได้จากรูป

ส่วนข้อมูล เดือนเมษายน 2563 ชี้ให้เห็นว่าอัตราการติดเชื้อรายใหม่เพิ่มขึ้น จาก 81,708 เป็น 82,830 หรือเพิ่มขึ้นเพียง 1,122 คน ในขณะที่หลายประเทศยังอยู่ในช่วงการเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด จำนวนผู้เสียชีวิตลดลงอย่างต่อเนื่อง ส่วนโครงสร้างการกระจายตัวการแพร่ระบาดคงที่ ดูได้จากรูปที่ 3 โดยเมืองที่มีผู้ติดเชื้อสูงสุด คือ เมืองอู่ฮั่น เมืองเอกของมณฑลหูเป่ย์ มีจำนวนผู้ติดเชื้อสะสม 50,333 คน รักษาหาย 46,464 คน และเสียชีวิต 3,869 คน

กล่าวโดยสรุป ด้วยความพยายามอย่างสุดความสามารถของรัฐบาล นำโดยประธานาธิบดี “สี จิ้นผิง” และ “ความร่วมมือของภาคเอกชน” ที่ได้เร่งรัดออกมาตรการเข้มงวดอย่างทันทีทันใดด้วยการปิดเมืองอู่ฮั่น และประกาศให้ประชาชนกักตัวอยู่ในบ้าน และห้ามไม่ให้เดินทางในประเทศเพื่อลดการแพร่ระบาดของไวรัส รวมถึงได้รวบรวมสรรพกำลังในการรวบรวมบุคลากรทางการแพทย์ผู้เขี่ยวชาญการแพร่ระบาด ลงพื้นที่ช่วยเหลือผู้ติดเชื้อในอู่ฮั่น รวมถึงได้สร้างโรงพยาบาลสนามขนาดใหญ่เพื่อเตรียมพร้อมรับมือผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด ผลที่เกิดขึ้นทำให้จีนสามารถควบคุมอัตราการเพิ่มขึ้นของผู้ติดเชื้อรายใหม่ได้อย่างสำเร็จ โดยแผนภาพผู้ติดเชื้อรายใหม่ลดลงอย่างรวดเร็ว ในช่วง Peak Period (1-20 กุมพาพันธ์ 2563) ดูได้จากรูป ที่อัตราการติดเชื้อเพิ่มลดลงอย่างต่อเนื่อง และจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ต่ำกว่า 10 คน ตั้งแต่ช่วงปลายเดือนมีนาคมเป็นต้นมา

4.2 จีนรักษาหาย 94% ยืน 1 ด้านการรักษา Covid

ในเดือนมีนาคม 2563 จีนเป็นประเทศเดียวในโลกที่สามารถรักษาผู้ป่วยได้สูงถึง 74,588 คน คิดเป็นอัตราส่วน ร้อยละ 91.70 สูงกว่าค่าเฉลี่ยของโลกที่มีอัตราร้อยละ 6.78 ขณะเดียวกันกลับพบว่าประเทศพัฒนาแล้วมีอัตราการรักษาหายต่ำมาก เช่น สหรัฐอเมริกาสามารถรักษาหายเพียงร้อยละ 2.18 อิตาลี ร้อยละ 12.86 สเปนร้อยละ 12.14 เยอรมัน ร้อยละ 12.91 เป็นต้น (ข้อมูล ณ วันที่ 27 มีนาคม 2563) ส่วนอัตราการเสียชีวิต มีผู้เสียชีวิตรวมทั้งโลก 30,451 คน ข้อมูล ณ วันที่ 30 มีนาคม 2563 (Max Roser, Hannah Ritchie and Esteban Ortiz-Ospina, 2020) โดยประเทศที่มีจำนวนผู้เสียชีวิตสูงสุดได้แก่ อิตาลี สเปน ฝรั่งเศส และอิหร่าน ตามลำดับ โดยอัตราการเสียชีวิตของประเทศดังกล่าวเติบโตอย่างก้าวกระโดดในช่วงวันที่ 20-30 มีนาคม 2563 ในขณะที่ประเทศในซึกโลกตะวันออกอย่างจีน เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น มีอัตราการเสียชีวิตลดลง

หนึ่งเดือนภายหลัง หลายๆประเทศได้มีการออกมาตรการเข้มงวดในการลดการแพร่ระบาด ควบคู่กับการรักษาผู้ป่วย จึงทำให้อัตราการรักษาหายเพิ่มขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ โดยในเดือนเมษายนประเทศที่มีอัตราการรักษาหายสูงสุดในโลก 5 อันดับแรก ประกอบด้วย จีน (ร้อยละ 93.5) ไทย (ร้อยละ 89) ออสเตรเลีย (ร้อยละ 83.1) เกาหลีใต้ (ร้อยละ 81.6) และออสเตรีย (ร้อยละ 80.9) ดูได้จากรูป

5. สรุปผลการศึกษา

จีนถือว่าเป็นประเทศที่มีอัตราการรักษาหายสูงที่สุดในโลก อีกทั้งยังเป็นประเทศแรกที่สามารถควบคุมการติดเชื้อรายใหม่ได้สำเร็จ ระหว่างช่วงที่จีนพ้นวิกฤต ได้ส่งความช่วยเหลือประกอบด้วย บุคลากรทางการแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพร่ระบาด อุปกรณ์ทางการแพทย์ ยารักษาโรค ชุดตรวจเชื้อโควิด หน้ากากอนามัย และความช่วยเหลือต่าง ๆ ให้หลายประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย จีนจึงก้าวขึ้นมาเป็นกรณีศึกษาของโรคด้านการบริหารจัดการวิกฤตภัยขั้นรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทของภาคเอกชนที่เดินเคียงข้างรัฐบาลในยามวิกฤต ทำให้หลายประเทศต่างยกย่องและอยากเจริญรอยตาม

บทความนี้ได้รวบรวมข้อเท็จจริง (บางส่วน) ที่ปรากฏตามสื่อ โทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ และสื่อสังคมออนไลน์ ถึงบทบาท เทคโนโลยี และความร่วมมือของภาคเอกชน ในมิติต่างๆ ประกอบด้วย 4 ด้านที่สำคัญ ได้แก่
         1) การขนส่งโลจิสติกส์ (Logistic and Transportation) มีจำนวนบริษัทเอกชนจำนวนมากออกมาให้บริการโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย และพยุงระบบโลจิสติกส์ของประเทศให้ก้าวต่อไปได้ ผลที่เกิดขึ้นตามมาคือสามารถรักษากลไกของตลาดให้เดินต่อไปได้ในวันที่ทั่วโลกต่างเผชิญวิกฤต
         2) บริการทางการแพทย์ (Medical Services) ซึ่งถือเป็นบทบาทสำคัญที่ภาคเอกชนจีนได้มอบให้แก่รัฐบาล รวมถึงประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีที่ล้ำสมัย องค์ความรู้ด้านการรักษา อุปกรณ์การแพทย์ที่มีคุณภาพ รวมถึงบุคลากรผู้เชี่ยวชาญ จึงเป็นบทพิสูจน์ที่เห็นได้ชัดและปราศจากเงื่อนไขว่า ระบบสาธารณะสุขของจีนไม่เป็นสองรองประเทศใด
         3) บริการด้านข้อมูลข่าวสาร ในช่วงเวลาวิกฤต สิ่งที่คนขาดไม่ได้ก็คือการรับรู้ข่าวสารที่ถูกต้อง แม่นยำ ทันท่วงที ซึ่งปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นในจีนชี้ให้เห็นว่า เมื่อเกิดวิกฤตภัย สื่อสารมวลชน ถือว่าเป็นหัวใจสำคัญและเป็นแขนขาให้แก่รัฐบาลในการเข้าถึงผู้คน และสุดท้ายที่สำคัญที่สุด
         4) ปัญญาประดิษฐ์ Artificial Intelligence (AI) ถือได้ว่าเป็นสมอง หัวใจ แขนขา และเป็นทุกอย่าง ในยามวิกฤตโรคระบาดเช่นนี้ ในภาวะที่ผู้คนต่างเลี่ยงในการสัมผัสติดต่อกันหุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ ผู้มีสมองว่องไว ก้าวขึ้นมาเป็นฮีโร่ ในการนำพาประเทศจีนก้าวพ้นจุดวิกฤตไปได้

ทั้งหมดที่กล่าวมา ชี้ให้เห็นบทเรียนที่สำคัญแก่ โลก ว่า เมื่อเกิดวิกฤตภัย ไม่ว่าจะเป็นภัยทางธรรมชาติ ภัยทางเศรษฐกิจ หรือภัยพิบัติจากโรคติดต่อร้ายแรง ทุก ๆ ภัยพิบัติจะแบ่งโลกออกเป็น 2 ช่วงเวลาเสมอ ได้แก่ 1) ก่อนเกิดวิกฤต ที่โลกต่างมุ่งเน้นแสวงหาผลประโยชน์ให้แก่พลเมืองของตน และ 2) ช่วงหลังวิกฤต ซึ่งจะเป็นช่วงที่โลกทั้งใบได้หยุดคิด วิเคราะห์ ไตร่ตรองสิ่งที่เกิดขึ้น และหันมาช่วยเหลือเกื้อกูลกันอย่างไม่มีเงื่อนไข ในฐานะ “มนุษยชาติ” ผู้ปราศจากซึ่งเชื้อชาติ สีผิว และชนชั้นวรรณะ ....

******************************
ขอบคุณรูปภาพจาก สำนักข่าว Xinhua

เอกสารอ้างอิง

ศูนย์ปฏิบัติการฉุกเฉินด้านการวิจัยและวิชาการ (2563), เส้นทางการแพร่ระบาดโควิด19,กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม Max Roser, Hannah Ritchie and Esteban Ortiz-Ospina (2020) - "Coronavirus Disease (COVID-19)
         – Statistics and Research". Published online at OurWorldInData.org. Retrieved from:
.'https://ourworldindata.org/coronavirus' [Online Resource]

Worldometers (2020), covid-19 coronavirus pandemic, Confirmed Cases and Deaths by
         Country, Territory, or Conveyance, Retrieved from:
https://www.worldometers.info/coronavirus/ [Online Resource]

Adrian and Marisa (2020), Why outbreaks like coronavirus spread exponentially, and how to
         “flatten the curve”, WashingtonPost, Retrieved from:
https://www.washingtonpost.com/world/2020/03/13/how-countries-around-world-have-tried-contain-coronavirus/?arc404=true [Online Resource]

Peng He (2020), How Chinese companies are responding to COVID-19 mobility challenges,
         World Economic Forum, Retrieved from
https://www.weforum.org/agenda/2020/03/china-covid-19-coronavirus-mobility-solutions [Online Resource]

Xinhua (2020), Thai news service, coronavirus-19, Retrieved from
          https://www.xinhuathai.com/bignews [Online Resource]

 

Download

*************************************

ดร.ภูมิพัฒณ์ พงศ์พฤฒิกุล

อาจารย์ประจำวิทยาลัยบริหารธุรกิจนวัตกรรมและการบัญชี มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

ผู้สนใจศึกษาด้านเศรษฐิจจีน บริหารธุรกิจระหว่างประเทศ ธุรกิจและนวัตกรรม  

 

 

อ.วราวุฒิ เรือนคำ

อาจารย์ประจำสาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ สำนักวิชาการจัดการ
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ผู้สนใจการวิจัยด้าน นโยบายเศรษฐกิจ เศรษฐศาสตร์การพัฒนา
และเศรษฐมิติประยุกต์

---